Jedynym ograniczeniem dla wykorzystania drewna w XXI wieku zdaje się być ludzka fantazja, jednak ta uniwersalność zastosowań wcale nie jest nowym wynalazkiem. Przecież już nasi praprzodkowie z drewna wykonywali narzędzia, naczynia i różnego rodzaju konstrukcje budowlane. Dziś, gdy zielone obszary ziemi kurczą się w zastraszającym tempie, musimy szukać innych rozwiązań. Z pomocą przyszli… hiszpańscy naukowcy. Zainspirowani znanym już w starożytnych Chinach drzewem, dzięki starannej selekcji najlepszych cech gatunkowych Paulowni Fortunei i Paulowni Elongaty opracowali odmianę Paulowni pod nazwą Oxytree, która rośnie błyskawicznie, pochłania 10 razy więcej dwutlenku węgla niż np. buk, a do tego jest doskonałym materiałem do produkcji mebli, drzwi, okien, a nawet instrumentów muzycznych.

Dużo mówimy o globalnym ociepleniu, kurczących się gwałtownie zasobach naturalnych i lasach przetrzebionych na skutek masowej wycinki drzew. Wciąż wielu ludzi niszczy własną planetę i nie troszczy się o przyszłość. Flagowy przykład to dżungla amazońska: zdjęcia satelitarne robione z kosmosu pokazują podziurawione płuca ziemi – całe czarne połacie wyciętych lasów deszczowych, które bezlitośnie obnażają skalę problemu wylesiania. I choć jesteśmy świadomi, że zahamowanie tempa wycinki jest koniecznością, to jednak nie chcemy i nie możemy zrezygnować z drewna: potrzebujemy go do tworzenia konstrukcji budowlanych, mebli, stolarki okiennej i drzwiowej, niezliczonej ilości skrzyń, pudełek, papieru, instrumentów muzycznych. Trudno nie oprzeć się wrażeniu, że jedynym rozwiązaniem tego problemu musiało być odkrycie nowej odmiany drzewa, które rosłoby na tyle szybko, aby zaspokoić ogromny popyt, a jednocześnie w niczym nie ustępowałoby powszechnie wykorzystywanym odmianom. To zadanie udało się wykonać. Potencjał Paulowni jest nam już znany – eksperci z www.wood-database.com przyznają temu gatunkowi drugie miejsce w rankingu drzew miękkich, a jednocześnie wymieniają go jako jedną z 10 najmniej znanych odmian z największym potencjałem. Jak nie zaprzepaścić tego potencjału?

Oxytree – gatunek na miarę potrzeb XXI wieku
W dobie globalnego ocieplenia i zmian klimatycznych stajemy przed koniecznością wyhamowania rabunkowej gospodarki niszczącej naturalne ekosystemy. Ten fakt sprawia, że coraz częściej i więcej słyszymy o gatunkach alternatywnych, hodowanych w celach przemysłowych. Właśnie te czynniki przemawiają za zakładaniem plantacji Oxytree, tym bardziej, że to pochodzące z Azji drzewo zostało świetnie „zaadaptowane” na potrzeby rynków europejskich. Oxytree rozmnażane są wyłącznie w warunkach laboratoryjnych i nie stanowią zagrożenia dla rodzimych gatunków. Jednocześnie naukowcom udało się wyhodować roślinę o bardzo szybkim przyroście masy oraz o niskich wymaganiach życiowych i dużej odporności, co jest cechą szczególnie ważną w przemyśle, a także np. na obszarach dotkniętych pożarem.

Biomasa na wagę złota
Wykorzystanie drewna Paulowni do produkcji mebli, instrumentów, pudeł i wielu innych to nie jedyny sposób na to, aby za sprawą tego niezwykłego gatunku odciążyć planetę. Ponieważ drzewa te rosną bardzo szybko, w stosunkowo krótkim czasie można z nich wyprodukować znaczne ilości biomasy.
Badania pokazały, że w porównaniu do uprawianych na plantacjach gatunków, takich jak wierzba czy topola, drzewa Paulowni mogą wytwarzać o 30% więcej biomasy. Z 5-7 letnich drzew uzyskamy ok. 0,5m³ drewna o wartości opałowej porównywalnej z węglem brunatnym (20,000 KJ/kg). Z kolei odpady drzewne powstałe podczas produkcji mebli czy innych drewnianych elementów można przetworzyć na pellet, który jest dziś jednym z najbardziej ekologicznych paliw dostępnych na rynku.

Paulownia w rolnictwie
W Azji, a także w Ameryce, Australii i Hiszpanii wykorzystanie Paulowni odbywa się na międzyplonie. Oznacza to, że w pierwszych latach drzewa te można posadzić ze zbożem i kukurydzą, a z biegiem czasu wprowadzić także inne rośliny, np. piwonie, róże, różne odmiany sałat, czosnek. Odpowiednio uprawiane Oxytree przynoszą szereg korzyści: doskonale osłaniają przed wiatrem i nadmiernym nasłonecznieniem, wzbogacają mikroklimat, przyczyniają się do zwiększenia wilgotności latem, zaś kwitnące kwiaty przyciągają pszczoły, które zbierają pyłki i produkują z nich wysokiej jakości miód.

Drzewo tlenowe Oxytree – ratunek dla planety
Badania dowiodły, że pień 10-letniego drzewa Paulowni może osiągnąć średnicę od 30 do 40 cm na wysokości 1,3 m nad poziomem gruntu, co pozwala otrzymać od 0,3 do 0,5 m³ drewna z jednego drzewa. Wykorzystać można już 1-2 letnie drzewa (np. do produkcji filarów). Do celów przemysłowych nadają się już drzewa 3 letnie, ale najwyższej jakości materiał drzewny uzyskamy z nich po 5-6 latach, kiedy to pnie osiągną największą średnicę.
Co kryje się pod pojęciem „materiału drzewnego najwyższej jakości”? Otóż jest to surowiec o dobrych właściwościach izolacyjnych i równomiernych przyrostach, drewno wytrzymałe, które – choć jest elastyczne – trudno złamać lub zdeformować. Jednocześnie jest ono bardzo lekkie (waży o 40% mniej niż drewno pozyskane z innych gatunków). Ta cecha sprawia, że doskonale nadaje się do produkcji opakowań, wełny drzewnej, beczek, wykończeń wnętrz samochodów, a nawet wypełnień materaców. Lekkość i wodoodporność to cechy szczególnie pożądane także przy budowie statków, jachtów, desek surfingowych oraz przy produkcji mebli do samolotów, gdzie coraz częściej możemy spotkać ten gatunek. Świetnie sprawdza się też do wykonywania lekkich konstrukcji budowlanych (wykończenia, obicia, sztukateria) – nie przez przypadek zwane jest zresztą „drewnianym aluminium”.
Z uwagi na fakt, że ma małą gęstość i nie występują w nim naturalne pęknięcia i sęki, Paulownią zainteresował się przemysł drzewny, w którym szczególnie poszukiwane są gatunki łatwe w obróbce (w heblowaniu, piłowaniu, frezowaniu, toczeniu, rzeźbieniu, polerowaniu), dobrze przyjmujące różnego rodzaju kleje, farby, oleje, lakiery. Dzięki tym właściwościom Oxytree doskonale nadaje się do wszelkich prac stolarskich. Coraz częściej z włókien drzewnych pozyskiwanych z Paulowni produkuje się też płyty np. dla przemysłu meblarskiego.
Charakterystyczną cechą tego gatunku są ponadto świetne właściwości izolacyjne, dlatego jest on wykorzystywany do budowy saun, domów z drewna, a także (jako fornir) do zewnętrznej i wewnętrznej izolacji.
Drewno stanowi 70% materiału pozyskanego z Oxytree. Pozostałe 30% (owoce, liście, gałęzie, kwiaty) wykorzystać można jako paszę dla zwierząt lub biomasę, a same liście, z uwagi na wysoką zawartość azotu, sprawdzą się też jako nawóz.

Na przemyśle zastosowania Paulowni się jednak nie kończą. Przeciętne drzewo jest w stanie pochłonąć około 8-12 ton CO2 na 1 ha rocznie, absorpcja CO2 przez Paulownię wynosi 60-100 ton CO2 na 1 ha rocznie, a krzyżówki – np. Oxytree, w odpowiednich warunkach, są w stanie pochłonąć nawet 111 ton CO2 na 1 ha rocznie. Zakładanie plantacji tych drzew miałoby więc również ważny wymiar prośrodowiskowy, przyczyniając się do poprawy jakości powietrza w coraz bardziej zanieczyszczonych miastach.

Data publikacji: 2018-01-30