Bezpieczny plac zabaw – wymogi i przepisy
Zabawa na placu wiąże się nie tylko z aktywnym spędzaniem czasu, ale również wypadkami. Jedną z głównych przyczyn urazów na placach zabaw jest upadek na podłoże. Dlatego place zabaw muszą być budowane zgodnie z przepisami. W Polsce weszły w życie dwie normy europejskie stanowiące o placach zabaw: PN‑EN 1176‑1 do 7 oraz 10 i 11 dotycząca wyposażenia placów zabaw, a także PN‑EN 1177 dotycząca bezpieczeństwa nawierzchni i amortyzacji upadków.
fot. FLEXIZONE
Według obowiązującej normy PN‑EN 1177 na placach zabaw musi być wyznaczona powierzchnia zderzenia, tzw. strefa bezpieczeństwa – czyli obszar pod i wokół urządzeń, w którym nie mogą znajdować się żadne przeszkody i wymagane jest zastosowanie bezpiecznej nawierzchni amortyzującej upadek. Powinna ona się znajdować pod wszystkimi urządzeniami wysokimi, na których dzieci bawią się na wysokości powyżej 600 mm, a także wokół urządzeń typu huśtawki, karuzele, zjeżdżalnie – niezależnie od wysokości tego sprzętu.
fot. FLEXIZONE
Wielkość strefy bezpieczeństwa zależy od wysokości potencjalnego upadku, tj. od wysokości, na której znajdują się dzieci w trakcie korzystania z danego urządzenia. Im urządzenie jest wyższe, tym większy jest obszar zastosowania bezpiecznej nawierzchni. W przypadku sprzętu o wysokości do 1,5 m strefa bezpieczeństwa powinna wynosić 1,5 m. Dla huśtawek i urządzeń kołyszących należy ją mierzyć od punktu, w którym sprzęt jest najbardziej wychylony w trakcie zabawy. W przypadku urządzeń zabawowych, dla których wysokość upadku jest wyższa niż 1,5 metra, trzeba obliczyć powierzchnię zderzenia według specjalnej formuły:
strefa bezpieczeństwa = (maksymalna wysokość upadku – 1,5 m) x 0.667 + 1,5 m.
Huśtawki składające się z podpartej pośrodku deski i dwóch siedzisk oraz wszelkiego typu bujaki powinny mieć wyznaczoną strefę bezpieczeństwa na odległość minimum 1 m od urządzenia mierząc od punktu, w którym jest ono najbardziej wychylone. Z kolei dla każdej karuzeli strefa bezpieczeństwa powinna wynosić 2 m licząc od krawędzi urządzenia.
fot. FLEXIZONE
Jaka nawierzchnia na plac zabaw?
Istnieje kilka rodzajów nawierzchni, które można zastosować na placu zabaw. Jest to przede wszystkim nawierzchnia sypka (np. kora, piasek, żwir) oraz coraz bardziej popularne nawierzchnie syntetyczne (nawierzchnia gumowa, kratki gumowe, powierzchnie dywanowe). Są one miękkie, mają właściwości amortyzujące i dostępne są w różnych kolorach i wzorach odpowiadających dziecięcej estetyce. Producenci dbają o to, aby spełniały one wymogi wspomnianej już wcześniej normy PN‑EN 117, a w szczególności Wysokość Krytyczna Upadku (Head Injury Criterion – HIC). Kryterium to określa maksymalną wysokość upadku, przy której uderzenie głową o podłoże nie jest groźne dla zdrowia użytkownika (w tym przypadku – zdrowia dziecka). Dlatego producenci nawierzchni syntetycznych muszą posiadać stosowne certyfikaty z informacją, do jakiej wysokości upadku spełnione jest kryterium HIC.
Nie można natomiast na placach zabaw użyć nawierzchni wykonanej z materiałów twardych: betonu, cegły, kamienia czy gliny. Upadek na tego typu podłoże jest bardzo bolesny i powoduje urazy kończyn oraz groźne dla życia urazy głowy.
Nawierzchnie syntetyczne na plac zabaw
Bezpieczne nawierzchnie gumowe na place zabaw wykonywane są z tworzywa SBR lub płyt EPDM. Produkuje je i dostarcza firma Flexizone z Krakowa.
SBR to rodzaj syntetycznego kauczuku, który jest równie elastyczny, co kauczuk naturalny, ma natomiast wyższą od niego wytrzymałość na działanie czynników atmosferycznych i wahania temperatury (w zakresie od –30⁰C do +70⁰C) oraz odporność na ścieranie.
fot. FLEXIZONE
Podłoże SBR cechuje przede wszystkim dobra amortyzacja upadków i ochrona przed urazami w trakcie zderzenia z podłożem. Delikatnie porowata powierzchnia z tworzywa jest także antypoślizgowa – dziecku podczas zabawy, w szczególności kiedy biega, nie grozi upadek. Ponadto sama budowa płyty, która ma skośne krawędzie, ułatwia płynne przejście między różnymi powierzchniami i zapobiega potknięciu się. Jeżeli jednak dojdzie do sytuacji, w której dziecko upadnie, nie grozi mu uraz, ponieważ elastyczna i miękka nawierzchnia łagodzi zderzenie z podłożem. Co więcej, nawet w trakcie bardzo intensywnego użytkowania nawierzchni, nie tylko przez dzieci, ale także dorosłych (place zabaw połączone z zewnętrznymi siłowniami) nawierzchnia zachowuje swoją strukturę i nie odkształca się, dzięki czemu jest przez cały czas atrakcyjna wizualnie.
Warto również wspomnieć o specjalnym systemie drenażu, jaki został zastosowany w płytach SBR. Tworzywo to jest wodoprzepuszczalne, a dodatkowe odpływy liniowe zapewniają swobodny przepływ wody w kierunku nachylenia podbudowy i nie zaleganiu jej na powierzchni. Dzięki temu nawet po ulewnych deszczach na placu zabaw nie pojawiają się kałuże, które mogłyby utrudniać zabawę dzieciom.
fot. FLEXIZONE
Wątpliwości mogą nasuwać się w związku z kwestią utrzymania nawierzchni gumowej w czystości. Jako podłoże zainstalowane na zewnątrz ulega ono częstym zabrudzeniom (niekorzystna pogoda, kontakt z obuwiem dziecięcym). Brud można jednak z łatwością usunąć – wystarczy umyć płyty czystą wodą pod ciśnieniem, nie trzeba używać żadnych środków czyszczących i detergentów.
Bezpieczne podłoże na plac zabaw z płyt EPDM
Firma Flexizone posiada w swojej ofercie również inny rodzaj nawierzchni syntetycznych na plac zabaw, a mianowicie płyty EPDM. To płyty o dwuwarstwowej budowie – rdzeń wykonany jest z granulatu SBR, a warstwę wierzchnią stanowi syntetyczny kauczuk EPDM z grupy elastomerów (polimerowych tworzyw sztucznych).
Płyty EPDM mają te same właściwości, co granulat SBR – elastyczną, antypoślizgową powierzchnię amortyzującą upadki. Dodatkowo są one odporne na promieniowanie UV, ozon oraz zmienne warunki atmosferyczne. Ponadto zachowują swój kształt i kolor w niezmienionym stanie nawet przez kilkanaście lat. Produkt firmy Flexizone posiada również certyfikat palności klasy Cf1-s1.
fot. FLEXIZONE
Montaż nawierzchni syntetycznych
Płyty Flexizone – zarówno SBR, jak i EPDM produkowane są w dwóch standardowych rozmiarach: 500mm x 500mm oraz 610mm x 610mm, a także w ośmiu wariantach grubości, dopasowanych do wymaganej wartości HIC:
– 25mm dla wysokości 1m,
– 30mm dla wysokości 1,2m,
– 40mm dla wysokości 1,3m,
– 45mm dla wysokości 1,5m,
– 50mm dla wysokości 1,6m,
– 60mm dla wysokości 1,8m,
– 75mm dla wysokości 2m,
– 90mm dla wysokości 2,2m.
Nawierzchnię montuje się na podsypce z kamienia, betonie bądź asfalcie, łącząc płyty między sobą karbowanymi kołkami. Płyty z każdej strony posiadają nawiercone otwory na kołki umożliwiające ścisłe i stabilne złączenie płyt – w efekcie eliminując zjawisko zawijania się krawędzi. Płyty można układać na dwa sposoby: w standardowym układzie przyległym lub na tzw. „przekładkę”. Obydwa sposoby gwarantują stabilność i wytrzymałość łączenia. Czas montażu jest stosunkowo krótki – trzyosobowej ekipie montaż ok. 8–12 m płyt zajmuje średnio godzinę. Czas ten może jednak ulec wydłużeniu, jeśli niezbędne jest docinanie poszczególnych płyt. Co ciekawe, można łączyć ze sobą płyty o różnych grubościach oraz łączyć płyty SBR z płytami EPDM, tworząc dowolne zestawienia kolorystyczne. Producent w takim wypadku przygotowuje łączenia wszystkich kołków w taki sposób, aby znajdowały się one na tym samym poziomie.
fot. FLEXIZONE
Nawierzchnie syntetyczne Flexizone to idealne podłoże nie tylko na place zabaw. Można je również stosować w obiektach sportowych ze względu na właściwości amortyzujące i antypoślizgową powierzchnię, która chroni sportowców przed kontuzjami; obiektach użyteczności publicznej – wysoka wytrzymałość na intensywne chodzenie oraz bogata paleta barw dająca duże możliwości aranżacyjne; a także na prywatne podwórka, tarasy i balkony ze względu na miękkość i ciepło podłoża, po którym można chodzić boso oraz wysoką odporność na polskie warunki klimatyczne (deszcz, śnieg, niskie temperatury).
