Problemów z wodą deszczową, zwłaszcza, gdy mowa od przestrzeni miejskiej, jest kilka. Pierwszym z nich jest błyskawiczne przepełnianie systemów odwadniających i kanalizacyjnych przy intensywnych opadach. Woda spływająca z dachów, asfaltowych ulic, betonowych placów i chodników nie ma możliwości wsiąkania w podłoże o ograniczonej przepuszczalności, przez co często dochodzi do lokalnych podtopień. Z drugiej strony – coraz częściej narzekamy też na susze, a długie okresy bezdeszczowe sprawiają, że pogłębia się problem deficytów wody. Retencjonowanie wody deszczowej to ważny element zarządzania wodą opadową, które nie może ograniczać się tylko do jej odprowadzenia przez system kanalizacyjny – tym bardziej, że na terenach zurbanizowanych jest to równie trudne technicznie, co i kosztowne.
Wyzwaniem, przed którym stają dziś osoby odpowiedzialne za planowanie infrastruktury odwadniającej jest takie gospodarowanie wodą, które z jednej strony rozwiąże problem „powodzi miejskich”, z drugiej zaś – pozwoli na jej efektywne wykorzystanie. Zrównoważone i ekologiczne rozwiązania są więc dziś jedynym remedium zarówno na coraz częstsze susze, jak i na niewydolne systemy kanalizacji. Jak powinny one wyglądać? Najlepsze inspiracje zawsze płyną z natury, która doskonale radzi sobie z obiegiem wody w środowiskach naturalnych – w lasach, na łąkach i terenach zielonych. Mechanizmy retencji i infiltracji wody, które występują na takich obszarach, pozwalają na zatrzymanie jej w środowisku i spowalnianie odpływu ze zlewni. Podobne możliwości daje zastosowanie keramzytu, który pozwala na lepsze retencjonowanie wody deszczowej.
Możliwości wykorzystania keramzytu w gospodarce wodnej
Leca® KERAMZYT to lekkie kruszywo ceramiczne, które posiada porowatą strukturę. Duża ilość wolnych przestrzeni pomiędzy ziarnami sprawia, że powstaje miejsce, w którym tymczasowo może zatrzymywać się woda. W ten sposób otwierają się nowe możliwości dla przekształcenia wielu obszarów w funkcjonalne zbiorniki i miejsca, w których tymczasowo może zatrzymywać się woda ze zlewni. To opłacalna i bardzo ekologiczna alternatywa dla budowania skomplikowanych systemów kanalizacyjnych i konieczności kosztownego oczyszczania ścieków.
Możliwości wykorzystania Leca® KERAMZYTU w odprowadzaniu wody jest kilka, w zależności od warunków gruntowych, ukształtowania terenu i rodzaju nawierzchni.
fot. Leca | Zastosowanie Leca® KERAMZYTU pod przepuszczalnymi powierzchniami z kostki brukowej to dobry sposób na wykorzystanie do celów retencyjnych ciągów pieszych.
Keramzyt świetnie sprawdzi się jako warstwa wspomagająca infiltrację wód powierzchniowych w gruntach słabo przepuszczalnych. Infiltracja to proces wchłaniania wody przez grunt, w którym doprowadzana jest ona grawitacyjnie do poziomu warstwy wodonośnej. Jest ona zależna od wielu czynników, jak intensywność i częstotliwość opadów, temperatura, przepuszczalność gruntu i jego nasycenie wodą, nachylenie terenu, zabudowania i in. Dzięki temu, że keramzyt pozwala zredukować wielkość całkowitego odpływu, łatwiej jest utrzymać pod kontrolą pozostałą część spływającej wody.
fot. Leca | Przykładowa konstrukcja dla ruchu kołowego z dodatkową przestrzenią do zatrzymania i infiltracji.
Leca® KERAMZYT nadaje się ponadto do zastosowań drenażowych (np. przy budowie rowów otwartych czy zamkniętych systemów odwadniających). Pomiędzy ziarnami kruszywa swobodnie przepływa woda, którą można skierować do odbiorników, a współczynnik filtracji 2m/min (k=3,33‧10-2m/s) gwarantuje wysoką efektywność całego procesu.
Jednak jednym z najczęstszych zastosowań keramzytu jest wykorzystanie tego kruszywa do retencjonowania wody deszczowej, czyli jej sprawnego przejmowania i przetrzymywania w środowisku, co umożliwia wspomniana już duża przestrzeń międzyziarnowa. 1 m³ keramzytu może zatrzymać aż 420 litrów wody, co opóźnia czas i zmniejsza szczytową intensywność spływu. Pozwala to na zmaksymalizowanie sprawności retencyjnej powierzchni roślinnych lub przepuszczalnych. Dotyczy to zarówno wody w postaci opadowej, jak i roztopowej – śniegu, lodu, a także wody podziemnej. Wydłużenie czasu i drogi obiegu wody w środowisku poprzez jej zmagazynowanie, a następnie stopniowe uwalnianie (parowanie lub infiltracja do wód podziemnych), pozwala znacznie poprawić bilans wodny.
fot. Leca | Możliwości wykorzystania Leca® KERAMZYTU przy budowie ogrodów deszczowych, płytkich rowów i muld infiltracyjnych, zielonych dachów i terenów zielonych.
Retencjonowanie wody deszczowej
Najlepszy sposób retencjonowania wody deszczowej polega na jej zatrzymaniu w miejscu występowania opadu, z możliwością całkowitej infiltracji do gruntu oraz odparowania. Możliwości retencyjne danego obszaru zależą od wielu czynników. Oprócz ukształtowania terenu, rodzaju gruntu oraz warunków hydrologicznych i meteorologicznych, istotne znaczenie mają też występujące nawierzchnie – w tym szata roślinna. I tak na przykład na terenach miejskich aż 90% powierzchni nie przyjmuje wody, co oznacza, że nie może być ona w sposób naturalny zatrzymywana.
Jednym z rozwiązań tego problemu jest wykonanie wykopu, który będzie wypełniony Leca® KERAMZYTEM. Aby właściwie go zaprojektować, trzeba obliczyć potrzebną pojemność dla danej zlewni z uwzględnieniem lokalizacji zbiornika i warunków gruntowo-wodnych.
fot. Leca | Wykop wypełniony keramzytem.
Zbiornik do retencjonowania wody deszczowej, wykonany z Leca® KERAMZYTU zawiniętego w geowłókninę separacyjną można pokryć dowolną nawierzchnią (np. zieleń, teren rekreacyjny, droga, ciąg pieszy, parking). Istotne jest, aby na keramzycie ułożyć warstwę wegetacyjną o odpowiedniej grubości lub warstwę konstrukcyjną z kruszywa łamanego, co zależy od planowanego sposobu zagospodarowania.
fot. Leca | Podziemny, infiltracyjny zbiornik retencyjny.
Lekkie kruszywo ceramiczne doskonale sprawdzi się zarówno podczas budowy zbiorników retencyjnych na terenach takich jak parkingi, obszary zielone, przestrzeń przeznaczona do ruchu pieszego, jak również np. na dachach zielonych, użytkowych, nad podziemnymi garażami i na patiach. Keramzyt można też wykorzystać przy budowie ogrodów deszczowych, płytkich rowów i muld infiltracyjnych.
Co istotne – keramzyt nie tylko umożliwia efektywne i ekonomiczne retencjonowanie wody deszczowej, ale także jej biologiczne oczyszczanie. Tę właściwość zawdzięcza bardzo porowatej strukturze i dużej powierzchni właściwej ziaren, dzięki czemu może fizycznie lub chemicznie wiązać cząstki rozpuszczone i stałe, chroniąc lokalne środowisko przed zanieczyszczeniami.
fot. Leca | Możliwości wykorzystania Leca® KERAMZYTU na przykładzie wybranych rozwiązań, które obejmują: dachy zielone i użytkowe, tereny zielone, zbiorniki infiltracyjne, biofiltrację.
Właściwe retencjonowanie wody deszczowej – zwłaszcza na obszarach miejskich, które szczególnie dotkliwie odczuwają skutki nawalnych opadów – ma obecnie ogromne znaczenie. Warto uświadomić sobie, że oprócz wymiaru ekonomicznego, zastosowanie keramzytu ma też uzasadnienie ekologiczne, bo skutecznie przeciwdziała skutkom suszy. Tym sposobem świetnie wpisuje się w nowoczesne koncepcje rozwoju obszarów miejskich, pozwalając dostosowywać infrastrukturę do zmian klimatycznych.
Więcej informacji na stronie: www.leca.pl
