Wymagania ppoż. dla budynków użyteczności publicznej

Praktyczny przewodnik po klasach odporności pożarowej – budynki użyteczności publicznej (cz. 1)

Firma PROTECTOR Sp. z o.o., zajmująca się systemami zabezpieczeń i ochrony konstrukcji, prezentuje niezwykle istotną tematykę, jaką są wymagania ppoż. dla budynków użyteczności publicznej.

Klasy odporności
Klasa odporności pożarowej budynku to jeden z podstawowych parametrów określający wymagania ppoż. dla budynków użyteczności publicznej oraz innych. Nie jest on jedynie parametrem analizowanym i dobieranym przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarach dla własnych potrzeb. Element ten określa podstawowe wymagania zarówno dla architekta i konstruktora (np. dobór materiału z jakiego obiekt zostanie wybudowany), jak i dla projektantów branżowych (np. w zakresie zastosowanych elementów instalacji). Parametr ten jest potrzebny również do bieżącej obsługi obiektów w zakresie oceny bezpiecznego użytkowania.

Czym jest sama odporność pożarowa budynku?
Krótko mówiąc to odporność na działanie ognia elementów (materiałów) konstrukcyjnych budynku. Jest to wielkość umowna, która niezbędna jest do określania odporności ogniowej elementów i stopnia rozprzestrzeniania się ognia przez te elementy.
Dobranie odpowiedniej klasy odporności pożarowej wydaje się nie lada wyzwaniem. Zawiłe przepisy, dla osób zupełnie niezwiązanych z branżą ppoż., mogą wydawać się przytłaczające, jednak w tym praktycznym przewodniku pokażemy, że wbrew pozorom dobranie odpowiedniej klasy nie musi być aż tak trudne.

Wymagania ppoż. dla budynków użyteczności publicznej – przepisy
Podstawowym przepisem na którym będziemy się opierać to ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U.2019.1065) – zwane w dalszej części artykułu „rozporządzenie MI”.

Zgodnie z §207 „rozporządzenia MI” budynek i urządzenia z nim związane powinny być projektowane i wykonane w sposób ograniczający możliwość powstania pożaru, a w razie jego wystąpienia zapewniający:
1) zachowanie nośności konstrukcji przez określony czas;
2) ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia i dymu wewnątrz budynku;
3) ograniczenie rozprzestrzeniania się pożaru na sąsiednie obiekty budowlane lub tereny przyległe;
4) możliwość ewakuacji ludzi lub ich uratowania w inny sposób;
5) uwzględnienie bezpieczeństwa ekip ratowniczych.

Każdy z tych parametrów związany jest w sposób pośredni lub bezpośredni z odpornością pożarową budynku. Niemniej jednak po przeczytaniu tego paragrafu mogą pojawić się pierwsze wątpliwości — no bo przecież na jakiej podstawie można ocenić, w jakiej skali budynek lub jego część spełnia te wymagania?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami (§212 ust 1 „rozporządzenia MI”) Odporność pożarowa budynków lub ich części dzieli się na pięć klas, które oznacza się literami „A”, „B”, „C”, „D” oraz „E”. W zależności od obranej klasy dobierane są odpowiednie wymagania dla elementów budowlanych. Zasada jest prosta literka „E” oznacza wymagania najmniejsze, natomiast literka A wymagania największe. Jak zatem dobrać odpowiednia klasę?
Parametrami które są nam niezbędne do określenia odpowiedniej klasy są:
1. przeznaczenie i sposób użytkowania budynku lub jego części oraz
2. wysokość obiektu.

Zanim jednak będziemy mogli określić pierwszy parametr to musimy oznaczyć rodzaj budynku lub jego części. Tu z pomocą przychodzi nam §209  „rozporządzenia MI” który wyróżnia 3 kategorie:
1) mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej charakteryzowane kategorią zagrożenia ludzi, określane jako ZL;
2) produkcyjne i magazynowe, określane jako PM;
3) inwentarskie (służące do hodowli inwentarza), określane jako IN.

Klasa odporności pożarowej budynków ZL
W niniejszym artykule zajmiemy się najczęstszymi przypadkami tzn. doborem klasy odporności pożarowej budynków ZL.

Jak już wcześniej wspomniałem kluczowymi parametrami prawidłowego doboru klasy odporności pożarowej budynków są dwa elementy. Pierwszym z nich to wysokość budynku, a drugi to przeznaczenie i sposób użytkowania. To samo dotyczy budynków ZL. Jak zatem określić przeznaczenie i sposób użytkowania budynku lub jego części?
Tu z pomocą przychodzi nam §209 rozporządzenia MI dotyczący wymagań ppoż. dla budynków użyteczności publicznej, który mówi, że budynki ZL oraz części takich budynków stanowiące odrębne strefy pożarowe z uwagi na przeznaczenie i sposób użytkowania, dzieli się na:
1. ZL I — zawierające pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób niebędących ich stałymi użytkownikami, a nieprzeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się (np. sale kinowe i teatralne, hale widowiskowe czy sale sportowe wynajmowane jednorazowo),
2. ZL II — przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, takie jak szpitale, żłobki, przedszkola, domy dla osób starszych,
3. ZL III — użyteczności publicznej, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II (np. biura, szkoły),
4. ZL IV — mieszkalne,
5. ZL V — zamieszkania zbiorowego, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II (np. hotel, pensjonat, akademiki).
Tak więc w bardzo łatwy sposób jesteśmy w stanie określić ten parametr.
Zostało na określenie wysokości budynku. I tu nie będzie problemu, gdyż wielokrotnie spotykaliśmy się z zapisami §8 rozporządzenia MI. Aby zobrazować zapisy tam zawarte posłużę się poniższą grafiką.

Umiemy już określać wysokość budynku oraz przeznaczenie i sposób użytkowania budynku lub jego części. Mamy zatem wszystkie niezbędne parametry potrzebne nam do określenia odpowiedniej klasy odporności pożarowej budynku. Jak ją dobrać?

W przypadku budynków kategorii ZL, czyli jak już wcześniej ustaliliśmy budynków mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego lub użyteczności publicznej, dobór klasy odporności pożarowej stosuje się zgodnie z tabelą określoną w §212 rozporządzenia MI:

Dopuszcza się obniżenie wymaganej klasy odporności pożarowej w budynkach wymienionych w poniższej tabeli do poziomu w niej określonego.

*) Gdy poziom stropu nad pierwszą kondygnacją nadziemną jest na wysokości nie większej niż 9 m nad poziomem terenu.

Trudności w doborze klasy
Jak widać dobór odpowiedniej klasy odporności pożarowej budynku, nie jest rzeczą trudną, mając podstawowe dane o obiekcie i znamy wymagania przeciwpożarowe dla budynków użyteczności publicznej. Trudności rozpoczynają się, kiedy mamy do czynienia z obiektami które mają kilka funkcji lub kilka wysokości. Możemy mieć kilka klas odporności pożarowej w jednym obiekcie. Wtedy należy pamiętać o kilku dodatkowych zasadach. Ale to już temat na kolejny artykuł.
Mam nadzieję, że w tym artykule w sposób przystępny przybliżyłem Państwu ścieżkę doboru klasy odporności pożarowej budynku. Parametru bez którego nie można rozpocząć zarówno prac projektowych przy nowych obiektach, jak i dokonać oceny budynku istniejącego dla potrzeb przebudowy, nadbudowy, rozbudowy, zmiany sposobu użytkowania, nie wspominając już o ocenie bezpiecznego użytkowania obiektu.

Z pełną ofertą firmy oraz dodatkowymi informacjami na temat wymagań ppoż. dla budynków użyteczności publicznej można zapoznać się na stronie: www.dylatacjeppoz.pl

Data publikacji: 2021-11-09