fot. 123rf.com
Czym są elektronarzędzia szczotkowe i bezszczotkowe?
Silniki elektronarzędzi dzielimy na standardowe (komutatorowe lub po prostu szczotkowe) i bezszczotkowe. Te pierwsze nazywa się standardowymi, ponieważ są produkowane od wielu lat przez wszystkich producentów. Na dobrą sprawę można powiedzieć, że do momentu skonstruowania silników bezszczotkowych nie przyjął się żaden inny model silnika.
Komutator, od którego bierze się nazwa, to element przełączający i zmieniający kierunek prądu w uzwojeniu. To właśnie po komutatorze ślizgają się szczotki elektryczne, wykonane z krzemu lub grafitu. Te dostarczają energię elektryczną do komutatora, dzięki czemu wytwarza się pole magnetyczne obracające motorem. Z kolei obroty motoru przenosi się za pomocą przekładni na obrót w elektronarzędziu, na przykład w wiertarce.
Silnik bezszczotkowy ma nieco inną budowę – jego działanie jest oparte o sekwencyjne zasilanie cewek, dzięki czemu wytwarza się nieustannie zmieniające się pole magnetyczne. Pole magnetyczne uruchamia rotor, wprawiając go w ruch – a siła tego ruchu przenoszona jest na elektronarzędzie, na przykład na wiertło wspomnianej już wiertarki.
Czytaj więcej o silnikach bezszczotkowych w elektronarzędziach
fot. 123rf.com
Dlaczego elektronarzędzia bezszczotkowe mają dłuższą żywotność od tych z silnikiem?
Szczotki grafitowe lub węglowe są tym elementem silnika komutatorowego, który ulega zużyciu. Montując w elektronarzędziu silnik bez szczotek, unikamy sytuacji, w której narzędzie nie będzie działało już tak wydajnie jak wcześniej lub przestanie działać w ogóle, właśnie ze względu na wytarcie szczotek. Jest to powszechny problem występujący w silnikach szczotkowych. Szczotki ponadto są wrażliwe na czynniki zewnętrzne – w związku z tym ich wymiana może być konieczna także np. z powodu zapylenia. Do takiej sytuacji zaś może dojść chociażby w trakcie remontu.
Jedynym rozwiązaniem tego problemu jest systematyczne czyszczenie szczotek w silniku lub ich wymiana. Szczotki w silniku należy wymieniać stale i regularnie – w przypadku wiertarki co około 150 godzin pracy urządzenia (chyba że wcześniej zauważymy, że rotor pracuje słabiej, niż powinien). Może to być jednak kłopotliwe i frustrujące, a w przypadku niektórych urządzeń również drogie, tym bardziej że kupno szczotek na wymianę nie zawsze jest łatwe, a czasem po prostu niemożliwe. Zdarza się bowiem, że dane urządzenie i części zamienne nie są już dostępne u producenta, albo są one zamontowane w taki sposób, że nie da się ich wymienić – konieczna jest wymiana całej jednostki. To zaś często może oznaczać koszt porównywalny z zakupem nowego elektronarzędzia – jest więc zupełnie nieopłacalne.
To, co powinno nas przekonać do zakupu elektronarzędzi bezszczotkowych jest to, że przecież nie po to kupujemy sprzęt, żeby musieć go później samodzielnie rozkręcać i naprawiać, zamiast nim pracować.
W przypadku narzędzi bezszczotkowych jedynym elementem zużywającym się mogą być łożyska – jednak nie zdarza się to tak często, a ich ewentualna wymiana nierzadko w ogóle nie jest konieczna. Dlatego też elektronarzędzia bezszczotkowe uchodzą za znacznie trwalsze i o dłuższej żywotności niż urządzenia ze starszym silnikiem komutatorowym.
Jakie jeszcze zalety mają elektronarzędzia bezszczotkowe?
Ze względu na inną konstrukcję, silnik bezszczotkowy zużywa mniej prądu, co jest szczególnie ważne w przypadku elektronarzędzi akumulatorowych, gdy liczy się każda minuta działania baterii. Jednocześnie, pomimo mniejszego zużycia prądu, silnik ten zapewnia dłuższą pracę i w dodatku z wyższą wydajnością. Dzięki zarządzaniu pracą silnika za pomocą układu elektronicznego wydajność jest wyższa nawet o 30% w porównaniu z elektronarzędziem wyposażonym w silnik standardowy o tej samej mocy. Silnik bezszczotkowy pracuje też o wiele ciszej.
Kolejną bardzo ważną zaletą jest mniejsza złożoność i rozmiar silników bezszczotkowych. Dzięki takim silnikom całe narzędzie jest lżejsze, mniejsze i poręczniejsze, a to z kolei wpływa na komfort i jakość wykonywanej z ich użyciem pracy. Jest ona nieporównywalnie łatwiejsza, można także pracować ze znacznie większą precyzją i mniej się męczyć, ponieważ nie trzeba już operować ciężkim i nieporęcznym sprzętem. Nie ma chyba zresztą niczego zaskakującego w tym, że łatwiej nam się pracuje z użyciem narzędzi małych i lekkich, niż dużych i ciężkich. Praca wykonywana narzędziem bezszczotkowym jest wydajniejsza również dlatego, że tego typu silniki, z racji swojej konstrukcji, przenoszą moment obrotowy o wiele dokładniej, dzięki czemu wiertło kręci się z dużą mocą dokładnie wtedy, gdy naciśniemy włącznik.
fot. 123rf.com
Które elektronarzędzia akumulatorowe warto mieć w wersji bezszczotkowej?
Znanym producentem elektronarzędzi akumulatorowych do użytku domowego w wersji z silnikiem bezszczotkowym jest marka RYOBI, w ofercie, której znajdziemy sprzęt niezbędny każdemu majsterkowiczowi:
• wiertarko-wkrętarkę,
• wiertarkę udarową,
• szlifierkę kątową,
• młotowiertarkę,
• pilarkę łańcuchową,
• pilarkę tarczową.
Bezszczotkowa wiertarko-wkrętarka udarowa
Mówi się, że wiertarko-wkrętarka zastępuje dzisiaj zestaw śrubokrętów i imbusów, który dawniej znajdował się w każdym domu. I rzeczywiście, przy jej pomocy możemy wkręcać śruby i wkręty, tym samym szybko i sprawnie wykonując proste działania, jak montaż półek, skręcanie mebli czy dokręcanie poluzowanych śrub w urządzeniach. Natomiast dzięki udarowi możemy wiercić mniejsze dziury w ścianach i betonie.
Bezszczotkowa wiertarka udarowa
O ile do szybkich i małych prac spokojnie wystarczy nam wiertarko-wkrętarka, o tyle do działań trudniejszych i wymagających większej mocy potrzebna będzie już wiertarka udarowa. Będzie przydatna przykładowo do wiercenia dużych otworów w drewnie (zwłaszcza twardym) czy w stali. Zdecydowanie przyda się ona także do wiercenia w betonie i cegle. Można także zmieniać w niej końcówki z wierteł na szczotki czy tarcze polerskie.
Bezszczotkowa szlifierka kątowa
Jeśli z kolei potrzebujemy przeciąć blachę, pręty czy inne elementy metalowe, niezastąpiona będzie szlifierka kątowa. Mówi się nawet, że majsterkowicza początkującego i zaawansowanego rozróżnia się po tym, czy ma na wyposażeniu bezszczotkową szlifierkę kątową.
Bezszczotkowa młotowiertarka udarowa
Młotowiertarka ma o wiele większą moc, niż wkrętarko-wiertarka czy wiertarka udarowa, dlatego też przydaje się przy samodzielnych remontach i budowie. Za jej pomocą możemy wykuwać otwory i bruzdy w ścianach, skuwać posadzki i okładziny czy wiercić duże dziury w betonie.
Bezszczotkowa pilarka łańcuchowa
Pilarka zdecydowanie przyda się nam do prac w ogrodzie, takich jak przycinanie gałęzi drzew i krzewów. Bardzo ułatwi także pracę przy cięciu kłód na mniejsze kawałki, którymi będzie można później palić w piecu.
Bezszczotkowa pilarka tarczowa
Jeśli mamy duszę majsterkowicza i prowadzimy w czasie wolnym własny warsztat, na przykład stolarski, to pilarka tarczowa będzie jednym z naszych podstawowych narzędzi. Wykonamy nią długie i proste cięcia, zarówno w płytach drewnianych na wymiar, jak i blatach kuchennych, półkach, własnych meblach czy panelach lub deskach podłogowych.
Bezszczotkowe elektronarzędzia akumulatorowe – gdzie ich szukać?
Warto przypomnieć, że silniki bezszczotkowe zauważalnie wpływają na wydajność nie tylko urządzeń, ale także akumulatorów (w przypadku elektronarzędzi akumulatorowych). Warto więc szukać narzędzi zasilanych właśnie w ten sposób. Wspomniane wcześniej urządzenia marki RYOBI są na przykład wyposażone w autorski system RYOBI ONE+™, który pozwala na przekładanie jednej baterii pomiędzy wieloma urządzeniami. Mając do dyspozycji takie rozwiązanie zaoszczędzimy nie tylko na zakupie osobnego akumulatora do każdego narzędzia (co zresztą nie zawsze jest potrzebne, ponieważ nie korzystamy ze wszystkich urządzeń tak samo często), ale także na ich ładowaniu. Elektronarzędzia pozbawione okablowania będą znacznie poręczniejsze podczas pracy, zwłaszcza gdy musimy je przenosić z miejsca na miejsce – dzięki nim praca pójdzie nam szybciej i wydajniej, a więc i przyjemniej.
