Wszystkie budynki muszą być zaprojektowane i wzniesione tak, aby ograniczyć możliwość powstania i rozprzestrzeniania się pożaru. Przed oddaniem do użytkowania budynku są poddawane ocenie, czy spełniają określone przez przepisy wymagania.
Istnieje kilka przepisów określających wymogi odnoszące się do materiałów wykorzystywanych do wznoszenia i ocieplania ścian zewnętrznych budynków oraz samych ścian. Wymagania te mogą dotyczyć odporność ogniowej ścian, sposobu rozprzestrzeniania przez nią ognia oraz reakcji na ogień wyrobów użytych do jej budowy.
Odporność ogniowa
Odporność ogniowa dotyczy elementów budynku i jest określana w klasach, określających czas (w minutach), w jakim dany element zachowuje określone właściwości użytkowe podczas pożaru. Więcej na: www.bariery-ogniowe.pl – Klasyfikacja Ogniowa oraz www.bariery-ogniowe.pl – Wytyczne Dafa
Klasy odporności ogniowej wyrażone są kombinacją liter i cyfr. Litery oznaczają daną właściwość ogniową (np. R – nośność ogniowa, E – szczelność ogniowa, I – izolacyjność ogniowa), a cyfry określają czas w minutach (np. 15, 30, 60, 120 lub 240).
Ściany zewnętrzne powinny spełniać wymagania w zakresie odporności ogniowej zgodnie z Tab. 1 w zakresie szczelności E i izolacyjności ogniowej I. Przykładowo odporność ogniowa ściany zewnętrznej może wynosić EI 120, co oznacza, że powinna ona zachować szczelność i izolacyjność ogniową podczas pożaru przez co najmniej 120 minut. W przypadku, gdy taka ściana stanowi część konstrukcji głównej budynku, powinna spełniać wymagania również w zakresie nośności ogniowej R.
Tab. 1 Klasy odporności budynki a klasy odporności na ogień ścian zewnętrznych
Reakcja na ogień
Klasyfikacji wyrobów budowlanych w zakresie reakcji na ogień dokonuje się na podstawie normy europejskiej PN-EN 13501-1 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków — Część 1: Klasyfikacja na podstawie badań reakcji na ogień. Zakłada ona przyznawanie produktom siedmiu klas, zależnie od tego, czy i jak bardzo przyczyniają się one do rozprzestrzeniania ognia, czy produkt wytwarza dym oraz czy w wyniku spalania wydziela kapiące krople lub cząstki.
Klasy reakcji na ogień oznaczane są od A1 do F, uzupełnione zostały też o klasy dodatkowe (od s1 do s3 oraz od d0 do d2). Co oznaczają poszczególne klasy? Pokazują, jak w warunkach pożaru zachowa się dany wyrób – czy przyczynia się do rozwoju pożaru (klasy podstawowe), czy się dymi i czy w wyniku spalania wydziela kapiące krople lub cząstki.
Podstawowe klasy reakcji na ogień:
A1 – wyroby niepalne, które nie przyczyniają się do rozwoju pożaru
A2 – wyroby prawie niepalne, które w warunkach pożaru wydzielają niewielkie
ilości ciepła,
B – wyroby o bardzo ograniczonym udziale w pożarze,
C – wyroby o ograniczonym, lecz zauważalnym udziale w pożarze,
D – wyroby istotnie przyczyniające się do rozwoju pożaru,
E – wyroby bardzo zwiększające i przyspieszające pożar,
F – wyroby bardzo silnie zwiększające pożar i przyspieszające jego rozwój.
Klasy A2, B, C i D (pozostałych to nie dotyczy) uzupełnione zostały o klasę dodatkową, która określa ilość dymu wydzielanego przez materiał podczas pożaru:
s1 – prawie bez dymu
s2 – średnia emisja dymu
s3 – intensywna emisja dymu.
Druga z klas dodatkowych określa możliwość powstawania podczas pożaru płonących kropli i cząstek, które mogą powodować dalsze rozprzestrzenianie się pożaru oraz oparzenia. Dotyczy ona materiałów budowlanych zaliczonych do klas od A2 do E i jest oznaczana literą d:
* d0 – brak płonących kropli
* d1 – niewiele płonących kropli czy cząstek
* d2 – wiele płonących kropli i cząstek, które mogą powodować poparzenia skóry lub rozprzestrzenianie się pożaru.
Klasy reakcji na ogień wyrobów budowlanych są deklarowane przez producentów Deklaracjach Właściwości Użytkowych. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (z późniejszymi zmianami)posługuje się określeniami: niepalny, niezapalny, trudno zapalny, łatwo zapalny, niekapiący, samogasnący, intensywnie dymiący. Dopiero Załącznik 3 do rozporządzenia pozwala na przyporządkowanie tych określeń europejskim klasom reakcji na ogień.
Stopień rozprzestrzeniania ognia
Określenia dotyczące rozprzestrzeniania ognia, podobnie jak te w zakresie palności i zapalności, występują tylko w rozporządzeniu. W praktyce dla każdego elementu budynku rozprzestrzenianie ognia oznacza coś innego. W przypadku ścian zewnętrznych konieczna jest analiza dwóch stron przegrody. Przez „nierozprzestrzeniające ognia” rozumie się elementy budynku nierozprzestrzeniające ognia przy działaniu ognia zarówno od wewnątrz, jak i od zewnątrz budynku.
Nierozprzestrzenianie ognia od wewnętrznej strony ściany zewnętrznej oznacza, że jest ona
• wykonana z wyrobów o klasie reakcji na ogień lub
• stanowi wyrób o klasie reakcji na ogień (przy czym klasa reakcji na ogień warstwy izolacyjnej elementów warstwowych powinna wynosić minimum E)
A1; A2-s(1-3), d0 lub B-s(1-3), d0.
Od strony zewnętrznej ścianę bada się i klasyfikuje zgodnie z normą PN-B-02867: 2013-06 Ochrona przeciwpożarowa budynków – Metoda badania stopnia rozprzestrzeniania ognia przez ściany zewnętrzne od strony zewnętrznej oraz zasady klasyfikacji.
Normy nie stosuje się do ścian, w których każdy odrębny składnik posiada klasę reakcji na ogień co najmniej A2-s3,d0; ściany takie uznaje się za nierozprzestrzeniające ognia bez badań.
W wyjątkowych sytuacjach dopuszcza się możliwość zastosowania ścian zewnętrznych słabo rozprzestrzeniających ognia (np. w budynku niskim ZL IV – mieszkalnym). Oznacza to, że taka ściana z jednej strony została określona jako słabo rozprzestrzeniająca ogień, a przy działaniu ognia z drugiej strony słabo rozprzestrzeniająca lub nierozprzestrzeniająca ognia.
Jak zyskać pewność, że ściany zewnętrzne są bezpiecznie?
Do ich wznoszenia i ocieplenia należy wybierać materiały, które mają najwyższe klasy reakcji na ogień. Dla systemów ociepleń takim wyborem jest wełna mineralna, która klasyfikowana jest jako materiał niepalny (klasa A1) i wytrzymuje oddziaływania bardzo wysokich temperatur. Wełna skalna ROCKWOOL wytrzymuje aż 1000°C. Jest zatem materiałem, który zdecydowanie podnosi bezpieczeństwo pożarowe budynków.
