Większość życia spędzamy w pomieszczeniach. Średnio jest to około 20 godzin dziennie. Dlatego powietrze w naszych pomieszczeniach powinno być tak czyste, jak to tylko możliwe. Jednak zanieczyszczenia są często ukryte za pozornie prozdrowotnymi planami budynków. Przyczyn tego jest wiele: zły dobór materiałów budowlanych, nieprzestrzeganie czasów schnięcia, nieprzepuszczalność powietrza, stawianie projektu i wyglądu przestrzeni przed normami BHP,… Jednym z tych zanieczyszczeń, które mogą powodować choroby, gdy są obecne w wysokich stężeniach jest formaldehyd.
Co to jest formaldehyd?
Formaldehyd (czyt. aldehyd) jest związkiem organicznym i jest jedną z najważniejszych i podstawowych organicznych substancji w przemyśle chemicznym. Jest stosowany w wielu różnych obszarach, takich jak materiały budowlane, barwniki, leki i wykończenia tekstyliów. Nic więc dziwnego, że znajduje się również w pomieszczeniach. Materiały drewniane, takie jak płyta wiórowa, wykładziny podłogowe, a nawet meble, mogą przyczyniać się do zwiększonego i szkodliwego stężenia.
W temperaturze pokojowej formaldehyd jest gazowy, a wolny formaldehyd rozpuszcza się z przedmiotów. Substancja ta jest również znana jako aldehyd kwasu mrówkowego, metanal lub oksometan. W grupie aldehydów jest najprostszy, gdyż składa się tylko z jednej grupy aldehydowej (CHO) i jednego atomu wodoru (H). Wzór strukturalny formaldehydu to zatem CH2O.
Jak działa neutralizacja formaldehydu za pomocą wełny owczej
Wełna owcza jest naturalnie występującym i odnawialnym zasobem, coraz częściej wykorzystywanym w zrównoważonym budownictwie i nie bez powodu, także w odniesieniu do neutralizacji formaldehydu w powietrzu w pomieszczeniach.
Ale jak to działa i czy efekt jest trwały?
fot. RS Produkt
Przyjrzyjmy się bliżej owczej wełnie.
Tkanina z włókna białkowego jest włóknem naturalnym. Jest przewiewna, przepuszcza powietrze, a dzięki dobrej elastyczności prawie idealnie zachowuje swój kształt . Patrząc na skład chemiczny, bezwodna wełna owcza składa się w 97% z białek , które zaliczane są do keratyn. Pozostałe 3% tworzą lipidy strukturalne, sole mineralne, kwasy nukleinowe i węglowodany. Skład pierwiastkowy jest charakterystyczny dla białek, ale wyróżnia się wysoką zawartością siarki wynoszącą 3,5%. Tak wysoką zawartość można przypisać aminokwasowi cystynie. Ze względu na podwyższoną zawartość azotu i wilgoci wełna owcza jest trudnopalna i pali się dopiero powyżej temperatury 560 stopni Celsjusza.
Wełna owcza jest strukturą kompozytową, której włókna składają się z dwóch różnych typów komórek. Naskórek, tak zwany cutica, składa się z drobnych łusek, które są ułożone wokół włóknistych dachówek. Ten naskórek ma niesamowity stopień usieciowania, co czyni go bardzo odpornym na substancje chemiczne i zapewnia wytrzymałość mechaniczną. Wokół tej łuskowatej osłony znajduje się nabłonek. Wewnątrz włókien znajdują się komórki korowe, które w 90% stanowią główny składnik włókien. Odpowiadają one za właściwości mechaniczne wełny.
fot. RS Produkt
Wełna owcza i formaldehyd
Reaktywność wełny z formaldehydem była badana w kilku badaniach od XX wieku. Na początku formaldehydu używano do poprawy właściwości wełny.
Na przykład był używany jako środek konserwujący wełnę w farbiarstwie do lat 70. XX wieku. Tymczasem wełna owcza jest coraz częściej wykorzystywana w budownictwie. Dzięki swoim białkom może chemicznie ograniczać zanieczyszczenia z powietrza, działając w ten sposób jako rodzaj filtra fizycznego i chemicznego. Zdolność ta jest szczególnie widoczna w przypadku formaldehydu. Testy laboratoryjne wykazały, że wełna owcza wchłonęła 98% formaldehydu z powietrza w pomieszczeniu i nie uwalniała wtórnie. W związku z tym wełna owcza nieodwracalnie wiąże formaldehyd.
Montaż wełny owczej
Wełna owcza może być instalowana na różne sposoby. Najskuteczniejsze jest pokrycie całej powierzchni zanieczyszczonych ścian lub sufitów gęsto igłowaną włókniną. Podobnie wełnę można zastosować na „suficie podwieszanym”. Niewielką dodatkową zaletą tego wariantu jest poprawa izolacji akustycznej.
Wełna owcza może również wiązać formaldehyd po wewnętrznej stronie ściany. Tak jest np. w przypadku ścian ocieplonych wyrobami z wełny owczej ISOLENA i pokrytych płytami OSB. Rodzaj wełny, czy to filcowana, igłowana czy luźna, nie ma znaczenia i nie ma wpływu na jej zdolność filtrowania zanieczyszczeń.
Wniosek
Tak jak w normalnym życiu, przy budowie domu najważniejsze jest to, co jest w środku. Jeśli zwrócisz uwagę na możliwe „zanieczyszczenia” przed rozpoczęciem budowy, możesz zaoszczędzić sobie późniejszych kosztownych remontów. Różnica w cenie często trochę odstrasza. Ale jeśli przyjrzysz się im bliżej, nie są tak duże, jak początkowo sądziłeś. Bezpośrednia dyskusja z wykonawcą na temat możliwych ekologicznych alternatyw nigdy nie zaszkodzi.
Zwłaszcza w przypadku wełny owczej można już zauważyć korzystne różnice podczas budowy – brak odpadów, czysta natura, szybka i łatwa obróbka – najlepszy krok w kierunku dobrego klimatu w pomieszczeniu.
fot. RS Produkt
Data publikacji: 2023-01-12
